İngilizce şimdiki zaman ve geniş zaman detaylı konu anlatımı

ingilizce şimdiki zaman ve geniş zaman konusuna giriş

ingilizce şimdiki zaman ve ardından geniş zaman genelde bir çok öğrenciye öncelikli olarak öğretilen iki zamandır. (Present continuous ve Present simple.) Çünkü bu iki zaman tüm dünya dillerinde insanların en çok kullandığı temel zamanlardır.

Bu yazıda hem ingilizce şimdiki zaman hem de ingilizce geniş zaman konularını bir arada anlatıyorum. Çünkü şimdiki zaman ve geniş zaman, hem bizim dilimizde hem de diğer dillerde iç içe girmiş iki zamandır. Ve birbirlerinin yerine geçerek kullanılabilirler. Bu yüzden buna zaman kayması deriz. Örneğin: ‘yarın geliyorum’ veya ‘yarın gelirim’ cümleleri gelecek zamana kaymış cümlelerdir. Dolayısıyla konuyu sonuna kadar dikkatle okursanız hem ne demek istediğimi, hem de şimdiki zaman ve geniş zaman konularını zaman kaymasıyla birlikte iyi anlayacaksınız.

ingilizce şimdiki zaman adı üstünde ‘şu anda yapılan iş oluş ve hareketleri‘ ifade etmek için kullanılır. Türkçede -yor ekinin fiilin sonuna eklenmesiyle şekil alır.

Örneğin: okuyor, yürüyor, yazıyor gibi. İngilizcede ise fiilin sonuna -ing eki gelir. Örneğin: reading, walking, writing gibi. -ing eki Türkçedeki -yor ekine tekabül eder.

ingilizce geniş zaman (genel zaman) adı üstünde ‘genelde yapılan iş oluş ve hareketler‘ için kullanılır. Türkçede -ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür, çekimlerinin kök fiilin sonuna eklenmesiyle şekil alır.

Örneğin: yapar, çizer, kaldırır, bilir, okur, görür. İngilizcede geniş zamanda fiiller sadece ‘he, she, it’ gibi üçüncü şahıslar söz konusu ise kök fiilin sonuna ‘s’ harfi gelir. diğer şahıslarda sadece kök fiil kullanırız. Detaylı örnekler ileride…

İngilizce’de şimdiki zaman, geniş zaman ve zaman kayması konuları bir arada öğrenilmesi ve anlaşılması gerekir. Keza Türkçede de şimdiki zaman ve geniş zaman sıklıkla zaman kaymasına uğrayarak bir arada kullanılır. Ayrıca çoğumuz bunu biliriz ama farkında olmadan kullanırız ve İngilizceyi veya bir başka dili öğrenirken fark ederiz. Buna istianden yabancı dil eğitimi kişinin kendi dilinde de farkındalığının arttığı bir süreçtir. Şimdi konuları sırasıyla inceleyelim.

ingilizce şimdiki zaman: Present continuous tense

ingilizce şimdiki zaman formülüne bakalım

S + am-is-are + V + ing (tek formül 4 cümle yapısı)

Yukarıdaki formüle bakacak olursak cümleyi önce özne, ardından: am, is, are yardımcı fiileri ve ardından fiilin -ing eki almış şekliyle yapıyoruz.

Yine aynı formülle 4 farklı türde cümle kurabiliriz. Yani sırasıyla: olumlu cümle, olumsuz cümle, soru cümlesi ve olumsuz soru cümle. Hemen örneklere bakalım

Olumlu cümle örnekleri (S + am-is-are + V + ing)

öznenin ardından ‘am is are’ ve fiilin -ing eki

I am writing a paragraph – Ben bir paragraf yazıyorum
You are writing a letter – Sen bir mektup yazıyorsun
He is writing a note – O bir not yazıyor (erkekler için: He)
It is working well – O iyi çalışıyor (‘it’ genelde cansız bir nesneyi temsil eder)
She is writing an email – O bir eposta yazıyor (bayanlar için : She)
We are running on the road – Biz yolda koşuyoruz
You are listening to music – Siz müzik dinliyorsunuz (‘listen’ kelimesi genelde ‘to’ alır)
They are painting the walls – Onlar duvarları boyuyorlar

Olumsuz cümleler (S + am-is-are + not + V + ing)

öznenin ardından ‘am is are’ ve ardından ‘not’ eki ve kök fiile -ing eki

I am not writing an email – Bir eposta yazmıyorum
You are not telling a story – Sen bir hikaye anlatmıyorsun
He is not reading a book – O bir kitap okumuyor
She is not cleaning the window – O pencereyi temizlemiyor
It is not working well – O iyi çalışmıyor
We are not speaking French – Biz Fransızca konuşmuyoruz
You are not learning French – Siz Fransızca öğrenmiyorsunuz
They are not speaking Persian: Onlar Farsça konuşmuyor.

Soru cümleleri (am-is-are + S + V + ing)

‘am is are’ başta ve ardından özne ve ardından fiil’e -ing eki

Am I writing an email – Ben bir e posta mı yazıyorum?
Are you writing a letter – Sen bir mektup mu yazıyorsun?
Is he writing a poem – O bir şiir mi yazıyor?
is she watching tv – O tv mi izliyor?
is it writing – o yazıyor mu?
Are we playing football – Biz futbol mu oynuyoruz?
are you playing tennis – Siz tenis mi oynuyorsunuz?
are they walking in the garden – Onlar bahçede mi yürüyor?

Olumsuz soru cümleleri  (am-is-are + not + S + V + ing)

‘am is are’ başta olup ‘not’ ile özneye bitişir ve ardından fiil -ing eki

Am I not speaking Japanese – Ben Japonca konuşmuyor muyum?
Aren’t you reading this book – Sen Bu kitabı okumuyor musun?
Isn’t he writing in Italian – O İtalyanca yazmıyor mu?
Isn’t she giving you the book – O, kitabı sana vermiyor mu?
Are not we playing basketball – Biz basketbol oynamıyor muyuz?
Aren’t you wathing the birds – Sİz kuşları izlemiyor musunuz?
Aren’t they joining the game – Onlar oyuna katılmıyorlar mı?

ingilizce geniş zaman – Simple present tense:

İngilizce geniş zaman: Öğrencilerin sıklıkla karıştırdığı oysaki üstünde en çok durulması ve hatta dilinize pelesenk olması gereken zamandır. Bu zamanda ‘Do ve Does‘ yardımcı fiilleri soru ve olumsuz yapmak için cümleye yardımcı olur.

Geniş zaman için alttaki formülleri göz önünde bulundurunuz. Şimdiki zaman formülünde görüldüğü gibi tüm ögeler tek bir formülde bir araya gelemiyor. bu yüzden 4 farklı formülü ayrı ayrı yazıyoruz.

İngilizce geniş zaman formüllerine bakalım :

S+V (Birinci ve üçünçü çoğul şahıs düz cümle formülü)

S+V+s (Üçüncü tekil şahıs düz cümle formülü (fiil s takısı alır)

Do + Does + S + V (Soru cümlesi ormülü )

Don’t + Doesn’t + S + V (Olumsuz soru cümlesi formülü)

Şimdi örneklere bakalım;

İngilizce geniş zaman olumlu cümleler (S+V) ve S+V+s

Alttaki düz cümle örneklerinde he she it şahıslarının -s takısı aldığına dikkat edin

I write articles – Ben makaleler yazarım
You share posts – Sen gönderiler paylaşırsın
He drives a car – O bir araba sürer
She draws pictures – O resimler çizer
We visit parks: Biz parkları ziyaret ederiz
You travel by buses – Siz otobüslerle seyahat edersiniz
They speak Persian: Onlar Farsça konuşurlar

İngilizce geniş zaman olumsuz cümleler

Simple present tense ile bir cümleyi soru veya olumsuz yapabilmek için ‘do ve does’ yardımcı fiilleri devreye girer. Üçüncü tekil şahıslar için  ‘does’, diğer şahıslar için ‘do’  kullanılır. Şimdi altaki örneklere bakalım

I don’t write articles – Ben makaleler yazmam
You don’t share posts – Sen gönderiler paylaşmazsın
He doesn’t drive a car – O bir araba sürmez
She doesn’t draw pictures – O resimler çizmez
We don’t visit parks – Biz parkları ziyaret etmeyiz
You don’t travel by buses – Siz otobüslerle seyahat etmezsiniz
They don’t speak Persian – Onlar Farsça konuşmazlar

İngilizce geniş zaman olumsuz soru cümleleri

(Do not ve Does not kısaltmaları başa gelirse otomatik olarak olumsuz soru olur)

Don’t I write articles – Ben makaleler yazmaz mıyım ?
Don’t you share posts – Sen gönderiler paylaşmaz mısın ?
Doesn’t he drive a car – O bir araba sürmez mi ?
Doesn’t she draw pictures – O resimler çizmez mi?
Don’t we visit parks – Biz parkları ziyaret etmez miyiz ?
Do not you travel by buses – Siz otobüslerle seyahat etmez misiniz?
Don’t They speak Persian: Onlar Farsça konuşmazlar mı?

Lütfen ‘do, does’ yardımcı fiillerinin geniş zamanda cümleyi soru, olumsuz ve olumsuz soruya dönüştürmek için gerekli olduğunu özellikle aklınızdan çıkarmayın. Do ve does geniş zamanda genel tetikleyici yardımcı fiillerdir. Geniş zamanda soru sorcağımız zaman bu cümle mutlaka ‘do does’ ile başlayacaktır. Bir çok dil öğrenen bunu kağıt üstünde görünce bilir ancak konuşma aşamasın da çoğunlukla akıldan çıkabilir. Bu yüzden dilinize pelesenk etmeniz gerekir diye önemle belirttim. Cümlenin Do, does veya ‘Am, is, are’ ile mi başladığını, pat diye aklınıza gelecek kadar hızlı olmaya çalışmak, iyi bir İngilizce konuşucusu olmanız yolundaki önemli adımlardan biridir. Bu da şimdiki zaman ve geniş zaman konularını çok net anlamış olmaktan geçer.

Zaman kaymasına çok dikkat edin

Şimdi de bu iki zamanın, bir birinin yerine veya gelecek zamanın yerine kullanıldıkları veya farklılık gösterdikleri ‘zaman kayması’ meselesini anlamaya çalışalım 

Zaman kayması matematiksel bir cümle yapısını bir diğerinin yerine kullanmaktır. Tartışmaya açık bir konudur ve gramer kurallarından bağımsızdır diyebiliriz.  Ancak örneklerle basit bir şekilde ifade edilebilir. Söz konusu bir dil öğrenmek ise ‘zaman kayması‘ meselesi çoğu öğrenci için sıkıntı olabilmektedir. Çünkü  öğrenci kendi dilinde bugüne kadar fark etmediği veya dikkat etmediği bu meseleyle dil öğrenirken karşılaşır. Ne demek istediğim alttaki örneklerle daha da netleşecektir.

‘Yarın geliyor musun?’ sorusuna bakalım!

Yarın geliyor musun cümlesi matematiksel kurallardan bağımsız çalışıyor ve ‘yarın gelecek misin’ gelecek zaman yapılı soruyu temsil ediyor. Ama bazılarımızın kullanım şekli ‘yarın gelecek misin’ değilde ‘yarın geliyor musun’ şeklinde olabiliyor.

Veya daha başka bir örneğe bakalım, birilerine genelde yaptığı bir şeyi soracağımız zaman, örneğin:

‘Kitap okur musun’

yerine

‘Kitap okuyor musun’

veya

Spor yapar mısın

yerine

Spor yapıyor musun

Zaman kaymasını temsil eden örörneklerçoğaltmak münkün. Dilbigisel zaman olarak yanlış olan bu seçimlerde cümlelerin zamanı otomatik olarak kayıyor. Yani birisi size spor yapıyor musun veya Kitap okuyor musun diye sorduğunda biz bunu otomatik olarak o anda yapıp yapmadığımızı sorduklarını anlarız. Ve bu durum bir çok dilde aynı şekildedir. Yani İngilizcede de zaman kayması vardır ve birileri size durduk yere o anda yapmadığınız halde şimdiki zamanlı bir soru soruyorsa o cümle de zaman kaymasına uğramış bir cümledir.

Örneğin

‘Are you coming to school tomorrow?’ Sorusu bizim dilimizde
‘Yarın okula geliyor musun’ diye çevrilebilir. Ama yukarıda da bahsettiğimiz gibi bu soru yarın okula gelecek misin şeklinde, gelecek  zamanlı cümlenin zamanına tekabül eder. Dillerde bu tarz esneklikleri zaman kayması olarak niteleriz. ANlamsal açıdan yanlış değillerdir.

Karşıt dil değişkenleri

Şİmdiki zaman kayması

Şimdi de hem bizim dilimizde hem ingilizcede farklılıklar gösteren bazı örneklere bakalım.

örneğin: ‘I love you’ cümlesini tam olarak çevirdiğimiz de ‘seni severim’ cümlesini elde etmemiz gerekir.

Ancak biz bu cümleyi ‘Seni seviyorum’ olarak tercüme ediyoruz.

Oysaki bildiğimiz kurallara göre, ‘seni seviyorum’ cümlesinin tam çevirisi ‘I am loving you’ olmalıydı.

Bu istisnai durumda asıl zaman kayması bizim dilimizde yaşanmaktadır. Çünkü seni seviyorum cümlesi zaten şimdiki zamanlı bir cümle değildir. geneli temsil etmektedir. Ancak biz bu ifadeyi şimdiki zamanla söylemeyi tercih etmişiz. Çünkü bazı ifadeler kendi zamanının ötesini veya genelini temsil eder.

Cümlenin zamanı olarak algıladığımız şey zaten sadece seslerin şekil alma biçimleri ve bunların kağıda dökülüp, resmiyet kazanıp, o şekilde kabul görmüş halleridir. Bu bağlamda şimdiki zamanlı bir yapıyla kullandığımız ‘Seni seviyorum’ cümlesini kullandığımız anda, daha doğrusu bu cümleyi birine söyediğimiz anda, biz onu sadece o anda mı seviyoruz? Veya bunu o anki zaman için geçerli olduğunu mu düşünüyoruz? Tabiki de hayır, keza sevmek olgusu geniş zamanlı bir olgudur. İşte bu tarz istisnai durumlar İngilizce ve Türkçe dil çiftinde farklılıklar gösteriyor. Biz şimdiki zamanı tercih ederken onlar geniş zamanı tercih etmiş.

Geniş zaman kayması

I see : Görüyorum

Yukarıdaki cümleyi biz şimdiki zamanla tercüme ediyoruz. Ne yani sadece şimdi mi görüyorsun? tabiki hayır. Görmek süreklilik içeren bir olgudur çünkü göz sürekli görür.

I understand: Analıyorum (oysaki anlarım diye tercüme etmemiz gerekirdi değil mi?)

I know: biliyorum (bunu da bilirim diye tercüme etmemiz gerekirdi)

Sonuç

Evet arkadaşlar, zaman kayması konusu fark ettiğiniz üzere dilin daha da derinlerinde gizli, kısmen felsefi düzeyde tartışma başlatacak kadar da ayrıntılı. Ancak dil öğrenim sürecinde bu derin mevzular hususuna özellikle şimdiki zaman ve geniş zaman gibi iki en önemli zamanı öğrenirken yukarıda bahsettiğimiz basit gramer kurallarını göz önünde bulundurarak öğrenmek ve farkın iyice farkına varmamız gerekir.

Konunun amatör ekran kaydı ile anlatımı